BibleThianghlim – RUTH
Old Testament
Genesis Exodus Leviticus Numbers Deuteronomy Joshua Judges Ruth 1 Samuel 2 Samuel 1 Kings 2 Kings 1 Chronicles 2 Chronicles Ezra Nehemiah Esther Job Psalm Proverbs Ecclesiastes Song of Solomon Isaiah Jeremiah Lamentations Ezekiel Daniel Hosea Joel Amos Obadiah Jonah Micah Nahum Habakkuk Zephaniah Haggai Zechariah Malachi
New Testament
Matthew Mark Luke John Acts Romans 1 Corinthians 2 Corinthians Galatians Ephesians Philippians Colossians 1 Thessalonians 2 Thessalonians 1 Timothy 2 Timothy Titus Philemon Hebrews James 1 Peter 2 Peter 1 John 2 John 3 John Jude Revelation
RUTH
- A ngantu: Theih a si lo
- A huap sung cān: Laireltupawl san
- Ngan kum: B.C. 1000 hrawng
Hi cabu hmin cu hi thuanthu ih mipawimawh Ruth-ih hmin kha pek a si. Amah cu nuhmei, Naomi-ih mo, miphun dang nuhmei a si. Hi thuanthu cu laireltupawl san cān siat laifangih cang mi thu a si (1:1; Laireltupawl thuhmaihruai zoh aw). Hi thuanthu ih milaipawlih ziaza le nuncan pawl cu Laireltupawl cabu sungih milai ziaza le nuncan pawl thawn an bangaw lo zet. Ruth cabu in mirinum lo miphun lakah mirinum an um ti a langter. Cu hmuahhmuah tlunah, duhdawtnak le rinumnak neitupawl parah Pathian in amai duhdawtnak le rinumnak a langter.
Laireltupawl cabu sungah Hebru ṭawngfáng «chesed» (rinumnak) ti mi vei hnih lawng a lang. Sikhalsehla hi cabu sungah chesed (rinumnak) ti ṭawngfáng hi vei thum kan hmu ih (1:8; 2:20; 3:10), a ṭawngfáng ih a lăng lonak hmun khalah rinumnak le duhdawtnak thuhla cu kan hmu tam zet (1:14, 16-17; 2:11; 3:14, 15). Cān harsa kan tawn tikah Pathian thinhengnak a si hmang tiin kan rak ruatsual ṭheu ti hi thuanthu hin a tarlang (1:13, 20-21). A cāncānah cun in thlawsuah theinak ding le in hman theinak dingin harnak a thlenter. Pathian in kawlawngnak (1:21) ihsin khahliamnak (2:14-18; 3:15-17; 4:9-17) ah Naomi le Ruth a hruai.
Hi thuanthu ih thil cang mi hmuahhmuah ih a lăngter mi cu Pathian kilkhawinak a si. Thupi dang pawimawh zet cu «sungkhatlaicin tlentu,» ti mi hi a si. Hi ṭawngfáng hi Hebru ṭawngfáng «goel» tiin vei 22 a lang ih, ṭulpawi laiih sungkhatlaicin bawmtu le kilkhawitu vekin Boaz hi a tarlang. Ruth in Boaz thawi an pehtlaihawknak tuah a tumnak săn cu sungkhatlaicin tlentu si dingin Boaz in mawhphurhnak a nei ih, Pathian Dān milin Ruth khal in sungkhatlaicin tlentu hawl theinak a neih ruangah a si. Boaz le Ruth cu kan sungkhatlaicin a si mi, in humhimtu le in câwmtu Khrih (Mat 1:5-6) le David (Rut 4:21-22) cithlahtu an si.
Thuhlawm Ṭhen
- I. Naomi parih Ruth rinumnak (1:1-22)
- II. Ruth parih Pathian rinumnak (2:1-23)
- III. Ruth parih Naomi rinumnak (3:1-5)
- IV. Ruth parih Boaz rinumnak (3:6-4:12)
- V. Noami parih Pathian rinumnak (4:13-22)
Moab Ram ih Vaihnak
1 Laireltupawl in an uk lai san ah hitin a si, ram ah mangṭam a thleng. Cule Judah ram, Bethlehem khawmi pakhat cu a nupi le a fapa pahnih thawn Moab ram ih cêng dingin an feh. 2 Cu paih hmin cu Elimelek a si, a nupi hmin cu Naomi a si, an fapa pahnih hmin cu Mahlon le Kilion an si. Annih cu Judah ram Bethlehlem-ih Efrath-mi an si. Cule annih cu Moab ram ah an lut ih, cu tawkah an umlan ta.
3 Cun Naomi-ih pasal Elimelek a thi, cule amahnu le a fapa pahnih cu tān ta an si. 4 Moab nunau nupi ah an nei veve. Pakhat hmin cu Orpah a si ih, a dang pakhat hmin cu Ruth a si. Cule cu tawkah kum hra hrawng an cêng.
5 Cun Mahlon le Kilion khal an pahnih in an thi, cutin amahnu cu a fapa pahnih le a pasal in an tān ta.
Naomi a Kirsal
6 Cun Jehovah in a mipawl cu rawl peknak in a vehvai hai ti thu Moab ram ihsin Noami in a theih ruangah, a mole thawn Moab ram ihsin tlung dingin a tho. 7 Cule a rak umnak hmun ihsin a feh ih, a zawngah a mole pahnih tla an feh ve, cule Judah ram kir dingin zin zawhin an feh.
8 Cule Naomi in a mole pahnih hnenah, «Nan nuih inn ah tlung veve uh. Keimah le in thih santupawl parih nan rinum bangin nan parah Jehovah rinum ve seh. 9 Jehovah in nan pasal luangpi hnuaiih cawlhhahdamnak hmuh ding lo siang veve hram seh,» tiah a ti. Cun anih in a hnam hai, cule ring zetin an ṭap.
10 Cule annih in a hnenah, «Nangmah thawn na mipawl hnenah kan kir ve hrimhrim ding,» tiah an ti.
11 Asinan Naomi in, «Ka fanule tla, tlungkir mai uh, ziangahso ka hnenih nan feh zik? Nan pasal dingah ka pum sungah fapatla ka nei nawn maw si? 12 Ka fanule tla, kir ko uh, feh uh, ziangahtile pasal nei dingah ka tar tuk zo. Ruahsannak ka nei tiin, tuihzan ah pasal neiin, fapatla hring hman ningla, 13 an pitlin tiang teh nan hngak ding maw? Pasal loin maw nan rak um ringring ding? Ka fanule tla, cutin si hlah seh. Jehovah kut cu keimah dokalhin a um ruangah cumi in nanmai hrangah ka thin a nater tuk,» tiah a ti.
14 Cun an aw an suah ih an ṭap lala, cule Orpah in a ni cu a hnam, asinan Ruth cu a ni hnenah a kăwpbet.
15 Cule anih in, «Zoh hman, na pasal unauih nupi cu a miphun hnen le a pathianpawl hnen lamah a tlungkir, amah thlun ve aw,» tiah a ti.
16 Asinan Ruth in,
«Nangmah lo tân dingin,
Asilole nangmah lo thlun bansan dingin i hnêk rero hlah.
Ziangahtile na fehnak kip ah ka feh ding,
Cule na riahnak kip ah ka riak ve ding.
Na miphun cu ka miphun a si ding ih,
Na Pathian cu ka Pathian a si ding.
17 Na thihnak hmun ah ka thi ding ih,
Cu tawkah phum ka si ding.
Nang le kei hi thihnak siarlo thil dangin in ṭhen asile,
Jehovah in ka parah siatnak tuah sehla,
Cuhnakih nâ khalin tuah seh,»
tiah a ti. 18 A hnenih feh dingin a tumhnget tuk ti a hmuh tikah, a hnenih ṭawng a bâng.
19 Cun cute pahnih cu Bethlehem an thlen hlanlo an feh. Cule hitin a si, Bethlehem an thlen tikah, anmai ruangah khaw sung mi hmuahhmuah cu an phur zet, cule nunaupawl in, «Himi hi Naomi maw si?» tiah an ti.
20 Asinan anih in an hnenah, «aNaomi tiah in ko hlah uh. bMara tiah in ko uh, ziangahtile Ziangkimtithei cun ka nunnak khá tukin a tuah. 21 Khatliamin ka fehsuak ih, Jehovah in kawlawngin i tlungkirtersal. Jehovah in keimah dokalhnak a rak phuanglang zo ih, Ziangkimtithei in i zawnzaiter zo siin, ziangahso Naomi tiah in ko?» tiah a ti hai.
1:20a Naomi: Nuam tinak a si.
1:20b Mara: A khâ tinak a si.
22 Cutin Naomi cu Moab ram ihsin Moab-mi a mo Ruth thawn a tlungkir. Annih cu barli sangvut khawm cût thăwk ah Bethlehem an thleng.
Ruth in Boaz a Táwng
1 Cun Naomi pasalih sungkhat, Elimelek-ih hrin lak ihta milian zet pa pakhat a rak um. Cu paih hmin cu aBoaz a si. 2 Moab rammi Ruth in Naomi hnenah, «Zangfahten ló ah feh in, an mithmuhih duhsaknak ka conaknak dung ihsin fângvui lâk hrelh mi khawm ning,» tiah a ti.
2:1a Boaz: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «cumi ah cahnak tha a um,» tinak a si.
Cule anih in a mo hnenah, «Ka fanu, feh aw,» tiah a ti.
3 Cun anih cu a pawk ih a feh, cule ló ih fângattupawl dung ihsin an hrelh mi a sar. 4 Ngai hnik, Boaz cu Bethlehem ihsin a ra thleng ih, fângattupawl hnenah, «Jehovah in lo umpi hram seh,» tiah a ti.
Cule annih in a hnenah, «Jehovah in mal lo sawm seh,» tiah an sawn.
5 Cun Boaz in fângattupawl hotu ih a ret mi a siahhlawh hnenah, «Hihi zo-ih fala so a si?» tiah a ti.
6 Fângattupawl hotu siahhlawh cun a sawn ih, «Amah cu Moab ram ihsi Naomi thawi ra tlungkir mi Moab fala a si. 7 Cu nu in, ‹Zangfahten nan thlaithar têlpawl lakih thlaithar attupawl ih hrelh mi sar in khawm hram ning,› tiah in ti. Cule cu nu cu a ra thleng ih, inn ih málte sung a cawlh siarlo zing ihsin atu tiang a ṭuan,» tiah a ti.
8 Cun Boaz in Ruth hnenah, «Ka fanu, ṭhaten na ngai lo ding maw? Fâng sar dingin mi dang ló ah feh hlah, hitawk ihsi khalin tlân hlah, ka siahhlawh falapawl hnenah nâi zetin um sawn aw. 9 Ló ih an ah lai zohhliah awla, an dung ihsin thlun vivo aw. Tlangvalpawl zohman in nangmah lo thâm lo dingin thu ka pe hai zo a si lo maw? Cule na ti a hāl asile, tidai thâwl pan awla, tlangvalpawl ih khai cia mi in aw,» tiah a ti.
10 Cule a hmai leisin bihin a kûn ih, leilung ah a băwk, cule a hnenah, «Ram dang mi ka si na cingin, i ngaihsak dingin ziangahso maw na mithmuhah duhsaknak ka co?» tiah a ti.
11 Cule Boaz in a sawn ih a hnenah, «Na pasal a thih ihsin na ni hrangih na tuah mi hmuahhmuah, na nu le na pa, na suahkehnak ram tan tâ in, na theih dah lo mi miphun hnenih rat na duhzia thupawl tla ka hnenah in sim ṭheh. 12 Jehovah in na ṭuan man lo rūl sehla, a thla hnuaiih răwlhimnak hrangih na pan mi Israel-ih Pathian Jehovah in lawmman kimten lo pe hram seh,» tiah a ti.
13 Cule amahnu in, «Ka bawipa, na mithmuhah duhsaknak co ning. Ziangahtile keimah cu na siahhlawh nunaupawl lakih pakhat vek ka si lo na cingin, nang cun i thlangăm zo ih, na siahhlawhnu hnenah aṭha zetin na rak ṭawng,» tiah a ti.
2:13a ṭha zetin: A ṭawnghrampi ah cun, «thinlung ah» ti a si.
14 Boaz in a hnenah rawl ei cān ah, «Hinah ra awla, sang ra ei aw, cule na sang phel cu sabit ti thûr sungah hnim aw,» tiah a ti. Cutin cu nu cu thlaithar attupawl kiangah a to ih, anih in thlairawlkăn a pe, cule a ei ih, a khawp, cule ziangmaw zât cu a retṭha. 15 Cule thlairah sar dingin a thawh tikah, Boaz in a tlangvalpawl hnenah, «Thlaithar tēl lak ihta khal la ko seh, mawhthluk hlah uh. 16 Cuihhleiah a hrangah thlairah cu thlaithar tēlpawl ihsin zûkthla hrim uh, cumi cu a sar dingah tân uhla, amah cu kawk hlah uh,» tiah a ti.
17 Cutin ló ah sîm lam tiang thlairah a sar ih, a sar mi cu a vua, cule cumi cu barli sangvut efa khat hrawng a si. 18 Cun cu nu in cumi cu a la ih, khawpi sungah a feh, cule a ni in a sar mi a rak hmu. Cutin khawp teih a ei hnuih a tāng mi a retṭhat mi cu a phawrh ih a ni cu a pe.
19 Cule a ni in a hnenah, «Tuihsun teh khuiah fâng na sar? Khuitawkah hna na ṭuan? Nangmah a lo ngaihsaktu cu malsawmin um seh,» tiah a ti.
Cutin a hna a va ṭuannak paih thu cu a ni hnenah a sim ih, «Tuihsun ih hna ka ṭuannak paih hmin cu Boaz a si,» tiah a ti.
20 Cun Naomi in a mo hnenah, «A thi mi le a nung mi hnenih rinumnak bansan lo tu Jehovah in anih cu malsawm hram seh,» tiah a ti. Cule Naomi in a hnenah, «Hi pa cu kan sungkhat a si, kan asungkhat nâi zet pakhat a si,» tiah a ti.
2:20a sungkhat nâi: Sungkhatlaicin tlentu tinak a si.
21 Moab rammi Ruth in, «Cuihtlunah anih in ka hnenah, ‹Ka rawl khawm an ṭheh thluh hlanlo ka tlangvalpawl naih ah um ringring aw,› i ti,» tiah a sim.
22 Cule Naomi in a mo Ruth hnenah, «Ka fanu, mi in mi dang ló ih an lo tawnlonak dingah, a siahhlawh falapawl zawngih na fehsuah cu a ṭha,» tiah a ti. 23 Cutin barli sangvut khawm le sangvut khawm an ṭheh hlanlo thlairah sar in Boaz-ih siahhlawh falapawl kiangah a um. Cule a ni hnenah a cêng.
Ruth-ih Ngĕnnak
1 Cun a ni Naomi in a hnenah, «Ka fanu, na ṭhatnak dingah cawlhhahdamnak ka lo hawlsak lo ding maw? 2 A siahhlawh falapawl hnenih na umnakpa Boaz cu kan sungkhat a si lo maw? Ngai hnik, anih in tuihzan ah hruihhmun ah barli sangvut a zâp ding. 3 Curuangah khawlhaw awla, zihmui rimthaw hnihaw aw, cule na sinfen ṭhabik hruh awla, hruihhmun ah feh aw. Asinan ei le in a ṭheh hlanah cun cu pa hnenah theih awter hlah. 4 Cun hitin a si ding, a ih tikah, a ihnak hmun na hminsin pei. Cule na lut pei ih, a ke na hlip pei, cule na it pei. Cun na tuah ding mi a lo sim ding,» tiah a ti.
5 Cule Ruth in a hnenah, «I sim mi zaten ka tuah ṭheh ding,» tiah a ti. 6 Cuticun hruihhmun ah a suk ih a ni in a hnenih a sim mi hmuahhmuah bangtukin a tuah.
7 Cule Boaz cun a ei le in a ṭheh tikah a thinlung a nuam zet ih, it dingin fângpen hram lam a pan. Cule cu nu cu dimten a ra, Boaz-ih ke a hlip ih a it. 8 Cun zanṭim ah hitin a rak cang, Boaz a ṭhang dukdi ih a sir a her, cule ngai hnik, a ke lamah nunau pakhat a it.
9 Cule anih in, «Zo na si?» tiah a ti.
Cule cu nu cun, «Na salnu Ruth ka si. Na thlazar hnuaiah na siahhlawhnu hi la aw, ziangahtile nang cu asungkhat nâi na si,» tiah a sâng.
3:9a sungkhat nâi: Sungkhatlaicin tlentu tinak a si.
10 Cun anih in, «Ka fanu, Jehovah in mal lo sawm hram seh! Ziangahtile milian asilole mifarah tlangvalpawl dung na thlunlonak hin a thăwk hnakin a cemnakah na rinumnak na langter sinsin a si. 11 Cule ka fanu, atu cun ṭih hlah, na ngĕn mi zaten ka lo tuahsak ding, ziangahtile ka umnak khawmipawl hmuahhmuah in nang cu nunau ṭhaṭhum na si ti an lo thei. 12 Na asungkhat nâi ka si ti cu a dik a si. Hmansehla kei hnakih sungkhat naideuh mi pakhat a um lai. 13 Tuihzan cu riak aw. Thaizing ah bna parih sungkhat nâi sinak ṭuanvo a tuah asile a ṭha, tuah ko seh. Asinan na parih a ṭuanvo a tuah duh lo asile, Jehovah a nun rori vekin, cuih ṭuanvo cu na hrangah ka tuah ding! Zing lam tiangin it ko aw,» tiah a ti.
3:12a sungkhat nâi: Câng kuatnak zoh aw.
3:13b na parih sungkhat nâi sinak ṭuanvo: A lo tlen tinak a si.
14 Cutin zing lam khawvan tiang a ke hramah cun a it, cule pakhat le pakhat an theihthiamawk hlanah cu nu cu a tho. Cun Boaz in, «Hruih hmun ah nunau a ra ti zohman in thei hlah hai seh,» tiah a ti. 15 Cuihtlunah Boaz in, «Na sĭn mi puan keng awla, rak dawng aw,» tiah a ti. Cule a dawn tikah, anih in barli sangvut tah ruk a tah ih, cu nuih parah a suan. Cun cu nu cu khawpi sungah a lut.
16 A ni hnen a va thlen tikah, a ni cun, «Ka fanu, nangmah na si maw?» tiah a ti.
Cun anih in a hrangih cu pa in a tuah mi hmuahhmuah cu a sim ṭheh.
17 Cule anih in, «Himi barli sangvut tah ruk hi i pek, ziangahtile anih in ka hnenah, ‹Na kut lawngin na ni hnenah tlung hlah,› i ti,» tiah a ti.
18 Cun anih in, «Ka fanu, ziangtin thu a tlu ding ti na theih hlan cu to hrih aw, ziangahtile tuihsun ah hi thu fel ko a tuah hlanlo amahpa cu a um menmen lo ding,» tiah a ti.
Boaz in Ruth a Tlen
1 Boaz cu khawpi kăwtka ah a fehso ih, cu tawkah cun a to. Cule ngai hnik, Boaz-ih a rak rel mi Elimelek-ih asungkhat nâipa cu a ra. Cutin Boaz in, «Unaupa, ra pial aw, hi tawkah to hnik,» tiah a ti. Cutin cu pa cu a ra pial ih, a to.
4:1a sungkhat nâi: 3:9 simfiangnak zoh aw. Himi hi 4:3, 6, 8 le 14 khalah a um.
2 Cule Boaz cun khaw sung upa pahra a ko hai ih, «Hi tawkah to uh,» tiah a ti. Cule annih cu an to. 3 Cun a sungkhat nâipa hnenah, «Moab ram ihsi ra tlung Naomi in kan unaupa Elimelek-ih leiram a zuar. 4 Cule, ‹Hitawk ih topawl le ka mipawlih upapawl hmaiah cumi cu leisal aw. Na tlen ding asile tlen aw, asinan na tlen lo ding asile, ka theih theinak dingah i sim aw. Ziangahtile nangmah siarlo a tlentu ding zohman an um lo ih, nangmah sangtu cu keimah hi ka si,› tiih thu lo theihter dingin ka ruat,» tiah a ti.
Cule anih in, «Ka tlen ding,» tiah a ti.
5 Cun Boaz in, «A rothil parih a thi mi paih hmin a hlohlonak dingah, Naomi hnen ihsin lóram na lei ni ah, a thi mi paih nupi Moab rammi Ruth khal na lei cih tengteng pei,» tiah a ti.
6 Cule sungkhat nâipa cun, «Keimai hrangah cumi cu ka tlen thei lo, ka rothil ka siatsuah pang ding. Ka tlen theinak cu nangmai hrangah la awla, tlen aw, ziangahtile ka tlen thei lo a si,» tiah a ti.
7 Hlanlai ah cun Israel ram ah tlenawknak le thlengawknak thuhla ah thil ziangkim an hngehterdān cu hitin a si: mi pakhat in a kedam a phuak ih mi dang a pe, hihi Israel ram ih thil an hngehterdān a si.
8 Curuangah sungkhat nâipa cun Boaz hnenah, «Nangmai hrangah lei aw,» tiah a ti. Cule a kedam a phawih.
9 Cule Boaz in upapawl le mipi hmuahhmuah hnenah, «Nannih cu Elimelek ta, Kilion ta le Mahlon ta zaten Naomi hnen ihsin keimah in ka lei a si ti tuihsun ah theihpitu nan si. 10 Cuihtlunah a rothil parih a thi mi paih hmin a hlohlonak dingah, Moab rammi Ruth, Mahlon nupi cu ka nupi dingah ka cohlang. Cutin a thi mi paih hmin cu a unaupawl hnen ihsin le khawpi kăwtka ih a dinhmun ihsin a hlorál lo ding. Nanmah hi tuihsun ah theihpitu nan si,» tiah a ti.
11 Cule khawpi kăwtka ih um mipi hmuahhmuah le upapawl in, «Kanmah cu theihpitu kan si. Jehovah in na inn sungih lut nunau cu Israel sungza dintu Rachel le Leah te pahnih vekin a tuah a si. Cule Efrathah ah hlawhtling awla, Bethlehem ah na hmin thang seh. 12 Cuihtlunah hi fala hnen ihsin Jehovah in a lo pek ding mi cithlah hmangin, na sungkua cu Tamar in Judah hnenih a hrin mi Perez-ih sungkua vek si seh,» tiah an ti.
Boaz le Ruth-ih Tesinfapawl
13 Cun Boaz in Ruth cu a ṭhi ih, a nupi ah a cang. Cule a hnenih a ih tikah, Jehovah in fa a vunter ih, fapa a hring. 14 Cun nunaupawl in Naomi hnenah, «Sungkhat nâi nei loih tuihni ih lo umter lo tu Jehovah cu thangṭhatin um seh. Cule Israel ram ah a hmin thang seh! 15 Cule amah cu na nunnak tungdingsaltu le na tar tikih a lo câwmtu si seh. Ziangahtile a lo duhdawtu na mo, na hrangih fapa pasarih hnakih ṭhahnemsawn in fapa a lo hrin a si,» tiah an ti.
16 Cun Naomi in naute cu a la ih, a ṭāng ah a pawm, cule amah cu nau umtu ah a cang. 17 Cuihtlunah an innhnen nunaupawl in cuih naute cu hmin an sak, «Naomi hnenah fapa a suak,» tiah an ti. Cule a hmin ah Obed an sak. Anih cu David pa, Jesse-ih pa a si.
18 Perez-ih cithlahsâwng thuanthu cu hihi a si: Perez in Hezron a hring, 19 Hezron in Ram a hring ih, Ram in Amminadab a hring, 20 Amminadab in Nahshon a hring ih, Nahshon in Salmon a hring, 21 Salmon in Boaz a hring ih, Boaz in Obed a hring, 22 Obed in Jesse a hring ih, Jessi in David a hring.